Een heel belangrijk onderdeel van een Leica, en van iedere camera, is de ontspanknop.
Behalve op de Leica 1b met Compur sluiter (daarvan zijn er in de twintiger en dertiger jaren) in twee verschillende versies zo’n 1700 gemaakt ), is de ontspanknop op de body van de schroef- en M camera’s op de body van de camera naast de sluitertijdenknop gesitueerd. Zie afbeelding 1 voor de verschillende soorten ontspanknoppen.
Op de eerste Leica 1a camera’s (1925) heeft de ontspanknop de vorm van een paddenstoel; het zogenaamde Mushroom type (Zie afbeelding 2). Vanaf ongeveer serienummer 7025 (1928) zit er een klein deukje in de paddenstoel Zie afbeelding 3. De draadontspanner die Leitz had ontwikkeld voor de vroege Leica 1a camera’s werd over de ontspanknop op de bovenplaat vastgeklikt (zie afbeelding 8). Aangezien de paddenstoelvormige ontspanknop enigszins bol is, had de draadontspanner geen goed houvast en gleed herhaaldelijk van de ontspanknop af. Op afbeelding 2 is duidelijk te zien dat hierdoor de ontspanknop beschadigd is. Met het kleine deukje in de ontspanknop werd dit voorkomen.
Vanaf circa serienummer 15700 (februari 1929) rust Leitz de Leica 1a uit met een smallere ontspanknop waaromheen een schroefdraad zit (zie afbeelding 4). Daar kon de draadontspanner eenvoudig ‘overheen’ geschroefd worden (zie afbeelding 9). Dit systeem heeft Leica tot aan met de laatste schroefcamera’s (IIIg 1960en Ig 1963) gebruikt. Om de schroefdraad heen zit een hulsje. Als je de draadontspanner wil gebruiken draai je dat hulsje er eerst af en vervolgens draai je de draadontspanner er weer op. De vorm van dit hulsje is in de loop van de tijd enigszins veranderd, waardoor je meer houvast hebt om het hulsje er af te draaien (zie afbeelding 5).
Er zijn veel schroefcamera’s waar het hulsje ontbreekt (zie afbeelding 7). Waarschijnlijk raakte dit kleine onderdeel al snel kwijt bij het er op draaien van de draadontspanner.
Als je een Russische namaak Leica wilt onderscheiden van een echte Leica, kun je dat vrijwel altijd zien aan de vorm van het hulsje voor de schroefdraad rondom de ontspanknop. Bij de Zorki’s en dergelijke hebben deze de vorm van een kelk en zijn daarmee flink groter van diameter. Dit had wel een voordeel, want de vinger ruste op het geheel van ontspanknop en kelkje waardoor je minder risico liep om de camera te bewegen bij het afdrukken.
Vanaf de M3 serie is de ontspanknop groter om meer houvast te geven (zie afbeelding 6). Leitz heeft het principe van de ontspanknoppen van de Russische namaak Leica’s min of meer overgenomen.
Daarbij is Leitz ook overgegaan op de op dat moment alom gebruikte interne schroefdraad, waar dan ook een ander type draadontspanner op paste. Tot op dit moment hebben de nieuwste digitale Leica M camera’s nog deze zelfde ontspanknop.
