Oskar Barnack wordt geprezen voor het ontwerp van de Leica camera. Maar de Leica zou niet zo’n groot succes geworden zijn als de lens niet zo scherp was. De goede beeldkwaliteit bestond uit een combinatie van de fijne korrel van de cine film met de topkwaliteit van de lens.
Max Berek was de ontwerper van de eerste Leica lenzen. Hij is geboren in 1886 in Ratibor in Silezië (het huidige Racibòrz in Polen).
Hij kwam van een eenvoudige achtergrond, zijn vader werkte in een molen. Deze achtergrond is waarschijnlijk verantwoordelijk voor zijn latere sociale engagement. Hij was het enige kind in het gezin. Berek ging naar de middelbare school waar hij geïnteresseerd bleek in Grieks en Latijn. Maar zijn interesses klagen ook in de mineralen en stenen die hij in de omgeving van Ratibor vond.
Op 19 jarige leeftijd ging hij naar de universiteit in Berlijn om Natuurwetenschappen en Wiskunde te studeren. Aldaar ontmoette hij onder meer Max Planck. Na zijn studie begon hij bij Leitz optische industrie in Wetzlar waar hij tot zijn dood in 1948 werkte. Aldaar werkte Berek aan polarisatiemicroscopen en daarbij kon hij zijn opleiding met zijn interesse voor mineralen kon combineren.
Toen Oskar Barnack aan zijn Lilliput camera werkte was max Berek de man die de lens voor die camera ontwierp. De Anastigmat met 5 lenselementen werd al snel vervangen door de goedkoper te maken Elmar 3.5 5 cm met 4 lenselementen, die de doorbraak voor het Leica camera bedrijf werd. Hij ontwierp onder andere ook de Summar2.0 5cm, de Hektor 4.5 13,5 cm , de Hektor 2.5 5cm en de voorganger van de wereldberoemde Summicron: de Summitar 2.0 5 cm (in 1939).
Max Berek was een hardwerkende man. Hij leidde de lens ontwerpafdeling van Leitz. Tot laat in de nacht maakte hij thuis de ingewikkelde lens berekeningen met een rekenliniaal. Toch was hij ook een familieman. Hij noemde bijvoorbeeld de 1.5 8,5 cm Summarex naar zijn hond Rex die naar de fabriek werd gestuurd om hem op te halen voor de lunch thuis.
Al op 38 jarige leeftijd werd hij buitengewoon hoogleraar aan de universiteit van Marburg.
Naast de ontwikkeling van de lenzen was hij eigenlijk nog meer gekend om zijn werk om polarisatie microscopen te verbeteren. Daarvoor ontwikkelde hij een 5 assige draaitafel, om de optische kenmerken van kristallen met behulp van polarisatie te onderzoeken. Dit was een topprestatie, omdat de 4 of 5 draai-assen zodanig ingesteld moeten kunnen worden dat zij elkaar op een enkel punt vonden. Verder was hij betrokken bij de waarnemingspsychologie speciaal op het gebied van Licht stimuli.
Berek was ook een bergbeklimmer (hij beklom de Matterhorn en de Monte Rosa, waarbij hij altijd zijn kleine Leica meenam).
Net als Ernst Leitz II werd hij lid van de Reichsbanners, een instelling van de Weimar republiek. Nadat de Nationaal Socialisten de macht in Duitsland overnamen werden de Reichsbanners verboden. De Nazi’s ontnamen hem de titel van buitengewoon hoogleraar en hij kreeg die titel pas terug in 1946.
Daarnaast was hij muzikaal en speelde de dwarsfluit op een hoog niveau. Samen met Elsje Kühn Leitz, dochter van Ernst Leitz II, richtte hij de culturele gemeenschap van Wetzlar op.
Het is duidelijk dat Max Berek een veelzijdig mens is geweest.
Veel informatie over Max Berek kun je vinden in het boek ”Max Berek Schöpfer der ersten Leica Objektive, Pionier der Mikroskopie”, Knut Kühn- Leitz, ISBN 978-3-89506-284-1.
Voor zover ik weet is dit boek alleen in het Duits verkrijgbaar.
