Het parallax probleem
In Leica weetje 5 kwam het meetzoekersysteem aan bod.
Voor camera’s zonder autofocus is dit een zeer snel systeem om scherp te stellen.
Er zitten wel enkele nadelen aan:
1 Camera en lens moeten goed op elkaar zijn afgestemd, anders stel je alsnog niet scherp
2 Voor lenzen met een grote opening (bv met diafragma 1.4) is de scherptediepte slechts drie centimeter op een afstand van 1 meter (zie https://www.dofmaster.com/dofjs.html ). Dat wordt vaak gokken en meerdere opnames maken om bijvoorbeeld scherp te stellen op de ogen.
3 De zoeker zit niet op de plaats van de lens, maar er schuin boven. Dat betekent dat de zoeker niet exact hetzelfde beeld weergeeft als de lens. Dit staat bekend als parallax.
Op afbeelding 1 zie je dat in het kader kleine streepjes zijn opgenomen. Die streepjes geven weer wat de lens ‘ziet’ bij een onderwerp dat dichtbij de lens staat. Dit is het zoekerkader van een Agfa optima sensor camera.
Vooral bij een foto van dichtbij is dat echt een behoorlijk verschil. De bovenste rand uit het zoekerbeeld komt niet op de foto.
Leica zou Leica niet zijn als ze daar al in een vroeg stadium geen oplossing voor hadden.
Één van de oplossingen, althans daar verdenk ik ze van, was om van maximaal een meter een foto te kunnen maken. Dan viel het probleem te overzien. Dichterbij opnames maken was technisch namelijk geen probleem, want Leitz leverde de Leica 1a ook in een uitvoering die tot ca. 45 cm dichtbij scherpgesteld konden worden (de zogenaamde Leica 1a close focus).
Voor foto’s die je dichterbij maakte was een extra tussenstuk gemaakt (Nooky) die ook het parallax probleem opheft. Dat koste een vijfde van de prijs voor een Leica II met Elmar 5cm lens. Het werkt wel goed.
Leitz maakte ook veel verschillende extra zoekers. Die zette je in de accessoireschoen. Deze zoekers zijn er voor verschillende brandpuntsafstanden en ook maakte Leitz universele zoekers. Deze zoekers deden niets anders dan het opnamebeeld weergeven. Je kon er bijvoorbeeld niet mee scherp stellen. Maar op een aantal van deze zoekers kon je de afstand van het fotogebied instellen. Bijvoorbeeld de afstand van het onderwerp is 1 meter. Dan stel je scherp met de meetzoeker, en de aparte zoeker stel je dan in op 1 meter. Dan ‘kiept’ de zoeker iets naar beneden, zodanig dat het beeld in de zoeker overeenkomt met wat de lens ziet. Zie afbeeldingen 2, 3 en 4.
In de vijftiger jaren introduceerde Leica de Leica M3. Deze meetzoeker heeft een ingebouwde parallax opheffing. Als je juist scherpstelt, dan is het geeft het beeld in de zoeker hetzelfde weer als datgene dat de lens ziet. Zie afbeelding 5 voor een schematisch overzicht van de werking van de meetzoeker.
